Sztuczna inteligencja – Chiny kontra USA
Sztuczna Inteligencja (SI) już od kilku lat jest masowo wdrażana w różnych dziedzinach życia. Rządy wielu państw opracowują strategie rozwoju SI, dostrzegając, że staje się ona kluczowym czynnikiem rozwoju gospodarczego i efektywnych usług społecznych. W ostatnich latach wzrosła także liczba badań naukowych poświęconych sztucznej inteligencji. Eksperci z Ośrodka Przetwarzania Informacji – Państwowego Instytutu Badawczego (OPI PIB) przeprowadzili analizę bibliometryczną prac naukowych z zakresu SI opublikowanych w latach 2010–2019 na podstawie bazy Scopus. Wyniki pokazują, że to naukowcy z Chin opublikowali najwięcej prac o tej tematyce – 207 tys. (28 proc. światowych prac z zakresu SI), wyprzedzając USA – prawie 117 tys. (16 proc.) oraz Indie – niemal 72 tys. (9,5 proc.). Wśród państw europejskich, najwięcej publikacji przygotowali autorzy z Wielkiej Brytanii – 38 tys. prac (5,1 proc.). Polska uplasowała się na 18. miejscu w rankingu światowym, z liczbą ponad 11 tys. publikacji (1,5 proc.).
Połowa prac z zakresu SI pochodziła z Chin, USA i Indii
W latach 2010–2019 opublikowano na świecie 751 tys. prac naukowych z zakresu SI. Zauważalna jest dominacja trzech państw – co druga publikacja pochodziła z Chin, USA i Indii. W Polsce opublikowano 11 tys. prac, co przełożyło się na szóstą pozycję wśród państw Unii Europejskiej.
– Polska oczywiście nie prześcignie największych państw pod względem liczby publikacji, ale też nie taki jest nasz cel. Zgodnie z Polityką Rozwoju Sztucznej Inteligencji w Polsce od 2020 roku, naszym głównym zadaniem jest wejście do wąskiej grupy 20–25 państw budujących SI na świecie. Wymaga to od nas dużo pracy, ale mamy świetnych ekspertów, więc cel ten jest jak najbardziej osiągalny – mówi dr inż. Jarosław Protasiewicz, dyrektor OPI PIB. – Żadne państwo nie może zwolnić tempa prac i wdrożeń opartych na SI. Nasze wyniki pokazują, że z roku na rok publikowanych jest coraz więcej badań z zakresu sztucznej inteligencji. Szczególnie wzrasta liczba publikacji od 2016 roku i nic nie wskazuje, aby to tempo miało maleć – dodaje dyrektor OPI PIB.
Wpływ Chin mniejszy niż USA
Wyniki badań naukowców OPI PIB pokazują, że prace amerykańskie mają silniejsze oddziaływanie w środowisku naukowym niż publikacje chińskie. Najwięcej cytowań uzyskały publikacje naukowców pracujących dla instytucji w Stanach Zjednoczonych (1,8 mln) oraz Chinach (1,4 mln). Na trzecim miejscu pod względem liczby cytowań znalazła się Wielka Brytania (555 tys.). Z kolei drugi azjatycki gigant – Indie – osiągnęły nieco gorszy wynik (368 tys., 6. miejsce). Niestety, mały wpływ mają także prace polskich naukowców – były one cytowane prawie 78 tys. razy, co plasuje nasz kraj odpowiednio na 8. i 23. miejscu w unijnym oraz światowym rankingu. Natomiast wśród 10 państw o największej liczbie cytowań, najwięcej cytowań na publikację (18) zgromadziły prace naukowców pracujących dla instytucji z Kanady. Znacznym wpływem cechowały się także prace badaczy z USA (16). Wśród państw Unii Europejskiej wyróżniały się Holandia i Belgia (po 15 cytowań na publikację). Wskaźnik ten pokazuje mniejszy wpływ Chin i Indii, który nie idzie w parze z wielkością dorobku publikacyjnego – na jedną ich publikację przypadło kolejno tylko 7 i 5 cytowań.
Siła we współpracy międzynarodowej
W Polsce na pewno warto położyć większy nacisk na współpracę międzynarodową w zakresie badań nad SI. Na jedną pracę w międzynarodowym współautorstwie przypadało 11 cytowań, czyli ponad dwa razy więcej niż w przypadku publikacji naukowców z wyłącznie polskich instytucji (5). Z raportu OPI PIB wynika, że w latach 2010–2019 w Polsce opublikowano prawie 3 tys. publikacji z zakresu SI we współpracy z badaczami z międzynarodowych ośrodków. Prawie jedna piąta współautorskich prac powstała wspólnie z naukowcami ze Stanów Zjednoczonych. Znaczny odsetek takich publikacji zanotowano również w przypadku Kanady (14 proc.) oraz Wielkiej Brytanii (11 proc.). Prace powstałe we współpracy z zagranicznymi naukowcami, stanowiły jednak tylko 26 proc. w całości polskiego dorobku publikacyjnego w zakresie SI.
– W latach 2010–2019 przygotowano na świecie 140 tys. publikacji we współpracy międzynarodowej. Co ciekawe, mimo że Stany Zjednoczone i Chiny rywalizują ze sobą, to jednak także najsilniej współpracują – 10 proc. wszystkich publikacji we współautorstwie międzynarodowym przygotowali właśnie naukowcy z tych dwóch państw – mówi dr Agata Frankowska z OPI PIB.
Więcej informacji związanych ze sztuczną inteligencją w nauce i szkolnictwie wyższym, znaleźć mozna w najnowszym odcinku Akademii OPI PIB na kanale YouTube instytutu –
Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy (OPI PIB)
Interdyscyplinarny instytut naukowy i lider w tworzeniu oprogramowania systemów informatycznych dla polskiej nauki i szkolnictwa wyższego. Posiada wiedzę o prawie każdym polskim naukowcu, jego projektach czy aparaturze badawczej. Gromadzi, analizuje i tworzy informacje o sektorze badań i rozwoju, wpływając tym samym na kształt polskiej polityki naukowej. OPI PIB tworzy inteligentne systemy informatyczne dla sektora publicznego oraz wykorzystywane w celach komercyjnych.
Główne obszary badań prowadzonych w instytucie to: algorytmy uczenia maszynowego, algorytmy przetwarzania języka naturalnego, analiza sentymentu, sieci neuronowe, odkrywanie wiedzy z danych tekstowych, interakcja człowiek-komputer (HCI), systemy komputerowego wspomagania decyzji, sztuczna inteligencja.
W działalności badawczej OPI PIB stawia na interdyscyplinarność. Instytut prowadzi badania
w siedmiu laboratoriach skupiających specjalistów z wielu dziedzin. Poza ekspertami od technologii informatycznych
w zespole OPI PIB pracują ekonomiści, socjologowie, prawnicy, statystycy i psychologowie. Konfrontacja różnych podejść naukowych sprzyja dogłębnej analizie zagadnień badawczych i napędza innowacyjność.
